Stokstraat: een Romeinse graanschuur in Maastricht

Onder het pand aan de Stokstraat 46 liggen de resten van een Romeins horreum. Dit was een groot pakhuis waar voorraden werden opgeslagen, vooral graan. Het horreum bestaat uit drie langgerekte ruimtes tussen rijen met kolommen.

De plattegrond van de Romeinse vesting met de opgegraven onderdelen. In het midden is de graanschuur ingetekend.
De plattegrond van de Romeinse vesting met de opgegraven onderdelen. In het midden is de graanschuur ingetekend.
  • Het horreum werd gebouwd in de vierde eeuw. Maastricht veranderde toen van een kleine, stedelijke nederzetting in een versterkte nederzetting met een pakhuis. Dit lag centraal op een belangrijk knooppunt van wegen en rivieren. Vanuit de versterkte pakhuizen werden ook de legers bevoorraad die de barbaren tegenhielden. Maastricht was vooral een graanschuur, maar wel een zeer belangrijke.

    Het horreum lag net ten zuiden van de hoofdweg in de vesting en vlak bij de brug en de Maas. Een ideale plek om goederen op te slaan. De archeologische vondst van een verbindingsmuur duidt erop dat er mogelijk een tweede pakhuis naast stond. Een groot depot dus voor een kleine nederzetting.

    De maquette van Romeins Maastricht met links van de brug de toren aan de Houtmaas.
    De maquette van Romeins Maastricht met rechtsboven de twee graanschuren mét verbindingsmuur.
  • Het ondergronds horreum is niet voor publiek te bezoeken. Wel is het nog toegankelijk via een rooster voor de pastorie van de Onze Lieve Vrouwe Basiliek. Grote, vierkante stenen vormen de funderingen van de voorhal van het horreum. Op iedere steen zal een zuil hebben gestaan om het dak te ondersteunen. Foto 3

    Aan de rechterkant is het horreum zelf zichtbaar. Van de buitenkant is een muurwerk van een meter hoog overgebleven. De binnenkant van het horreum is met grote stenen in drie lange rijen verdeeld. Op die stenen zal een houten vloer hebben gelegen. Daardoor ontstond een tussenruimte die zorgde dat ongedierte lastiger bij het graan en andere goederen kon komen. Foto 4

    Opvallend is dat de buitenmuur nergens is onderbroken. Zelfs niet voor een deur. De meeste horrea kon je alleen bereiken met een trap en een ingang op hoogte. Het was een extra veiligheidsmaatregel om dieven buiten te houden.

Weetje

De buitenmuur van het horreum is gedecoreerd met bakstenen die als visgraten zijn geplaatst. Deze Romeinse bouwtechniek noemen we 'opus spicatum'.