Onze Lieve Vrouweplein: het einde van de Romeinse vesting

In het huidige Stokstraatkwartier waren de restanten van de Romeinse vesting nog bijna 500 jaar lang zichtbaar. De Middeleeuwse Maastrichtenaren hebben die overblijfselen echter gesloopt. Ze konden de stenen namelijk goed gebruiken voor hun nieuwbouw. Zo ook voor de bouw van de Onze Lieve Vrouwe Basiliek. In ieder geval is op deze plek, na de afbraak van het Romeinse fort, het westwerk van de huidige basiliek gebouwd. De grote kalkstenen blokken uit de Romeinse torens kregen in het nieuwe kerkgebouw een tweede leven. Met name op de hoeken van het werkwerk zijn er tientallen verwerkt.

Dit westwerk, de voorkant van de basiliek, ziet er robuust uit. Door de sloop van de Romeinse vesting waren er namelijk geen muren en torens meer om de stad te verdedigen. Daarom werd deze muur opgetrokken als een gesloten vestingwerk. Dat is te zien aan de schietgaten. In die tijd, de tiende eeuw, was er immers nog steeds dreiging van buitenaf. Ook was er nog steeds angst voor de Vikingen.

De Vikingen gingen op rooftocht in grote delen van Europa. Bronnen melden dat zij in 881 de vesting Maastricht in brand hebben gestoken. Of dat klopt,  is niet duidelijk. Er zijn namelijk nooit brandlagen uit die tijd teruggevonden. De angst voor deze woeste krijgers uit het Noorden zat er echter diep in. Uit een andere bron blijkt namelijk dat Maastricht in 891 van plan was om een leger tegen hen op de been te brengen. Inmiddels weten we dat de Vikingen na 900 niets meer hebben geplunderd. Maar dat konden de bouwers van de robuuste Onze Lieve Vrouwe Basiliek toen nog niet weten.