In 1982 werd bij toeval de fundering van een muurtoren aan de Houtmaas blootgelegd. Uit onderzoek bleek dat deze constructie onderdeel was van de laat-Romeinse vesting. Deze vondst leverde een schat aan nieuwe informatie op over het Romeins verleden van Maastricht.
-
Voor de vondst van de toren aan de Houtmaas waren al overblijfselen van andere ronde muurtorens aangetroffen. Die bevonden zich in de kloostergang van de pandtuin van de Onze Lieve Vrouwe Basiliek en op het plein Op de Thermen. Al deze torens lagen in de loop van de Romeinse vestingmuur. Ze staken naar beide zijden even ver uit. De doorsnede van elke toren bedroeg ruim negen meter.
Plattegrond van de Romeinse vesting met een overzicht van de opgegraven onderdelen. Rechtsboven de toren aan de Houtmaas. Bron: CCDe toren aan de Houtmaas had aan de rivierzijde een klein uitvalspoortje. De fundering bestond uit vuursteenknollen, breuksteen en dakpanfragmenten. De voet van de toren was gemaakt van grote blokken kolenkalksteen. Daarboven waren blokjes kolenzandsteen gemetseld met daartussen een opvulling van steengruis en mortel. De oostelijke vestingmuur was gebouwd op een drassige voormalige Maasoever. Daarom waren de toren en muur op eikenhouten heipalen gebouwd
De Romeinse toren blootgelegd in 1982 Bron: CC -
Dankzij de eikenhouten heipalen konden archeologen bepalen uit welk jaar ze dateerden. Door het tellen van de jaarringen stelden zij vast dat de bomen van deze palen in de lente van het jaar 333 waren geveld. Waarschijnlijk is het hout direct daarna verwerkt in de ommuring. Hierdoor weten we dus zeer nauwkeurig wanneer het Romeinse fort is gebouwd. Deze datering sluit ook aan bij bouwcampagnes die keizer Constantijn de Grote in de vierde eeuw liet uitvoeren langs de Via Belgica.
De eikenhoutenfunderingspalen van de toren, klaargemaakt voor het transport en onderzoek. Bron: CCDe Rijngrens was in die tijd kwetsbaar. Daarom zorgde men voor extra verdediging langs die route. Met de aanleg van wachttorens, zoals op de Goudsberg bij Valkenburg, en met vestingen, zoals bij Maastricht, werden doorgebroken vijandelijke troepen opgevangen. Maastricht kreeg daardoor een strategische betekenis.
Weetje
De toren aan de Houtmaas is de beste bewaarde toren van Maastricht. Hiervoor zijn diverse bouwplannen ontwikkeld. Desondanks ligt die nog altijd onder een meters dik pak zand. Met markering in het wegdek is aangegeven waar deze toren ligt.
Auteur: Centre Céramique